Zielona herbata jako płyn do płukania ust. Czy to dobry sposób na świeży oddech?
Wszystkie artykuły z tej serii:
- Nieświeży oddech po czosnku – jak sobie z nim poradzić?
- Zielona herbata jako płyn do płukania ust. Czy to dobry sposób na świeży oddech?
W rankingu najchętniej spożywanych napojów herbata zajmuje drugie miejsce, zaraz po wodzie [1]. W skali światowej wypija jej się 3 miliardy kilogramów rocznie [1]. W poprzednim artykule ustaliliśmy, że zielona herbata może pomóc nam zminimalizować brzydki zapach z ust po spożyciu czosnku [2]. A bez czosnku? Czy picie naparu pomaga też na zwykłą halitozę?
Przeprowadzono już wiele badań nad wpływem zielonej herbaty na różne aspekty zdrowia jamy ustnej. Przykładowo: w przeglądzie systematycznym z 2020 r. [3] wykazano, że zielona herbata jest równie skuteczna w redukcji osadu nazębnego co, uważana za „złoty standard”, chlorheksydyna. Poza tym zielona herbata wypada lepiej pod względem bezpieczeństwa [3]. Chlorheksydynę nie bez powodu można stosować tylko przez pewien czas [3]. Potencjalne działania niepożądane takiej kuracji obejmują przebarwienia zębów, przyspieszone powstawanie kamienia nazębnego, zaburzenia smaku oraz sporadycznie uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej [3]. Zielona herbata wywołuje jedynie pozytywne skutki uboczne [3].
Spożycie herbaty obniża ryzyko śmierci sercowej, ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca i cukrzycy, jak również ryzyko wystąpienia udaru mózgu [4]. Wydłuża dzięki temu życie i to w całkiem znaczącym stopniu [4]. Codzienne picie 3 szklanek herbaty dziennie (720 ml) powiązano z 24% niższym ryzykiem przedwczesnej śmierci w wyniku wszystkich przyczyn razem wziętych, co odpowiadałoby wydłużeniu życia o jakieś 2 lata [4]. Szanse na długowieczność zwiększa zarówno herbata zielona, jak i czarna, ale w przeliczeniu na szklankę efekty są większe w przypadku zielonej [4].
W badaniu z 2016 r. [5] zieloną herbatę przetestowano pod względem skuteczności w zwalczaniu bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy wczesnego dzieciństwa. Wykazano tutaj, że płyn do płukania jamy ustnej na bazie zielonej herbaty działa lepiej niż analogiczny preparat na bazie chlorheksydyny [5]. Z drugiej strony w badaniu z 2020 r. [6] wyniki były dokładnie odwrotne: podczas gdy chlorheksydyna wyeliminowała około 95% bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy, w przypadku zielonej herbaty odsetek ten wyniósł niecałe 70%, z czego 50% to zasługa samej wody (Wykres 1) [6]. Zatem na chwilę obecną nic nie wskazuje na to, żeby płukanie jamy ustnej zieloną herbatą miało być skuteczną strategią ochrony zębów [3]. A co ze zwalczaniem nieświeżego oddechu?
Zielona herbata jako remedium na halitozę znana jest od dawien dawna [7]. Przypuszcza się, że jej działanie dezodoryzujące to zasługa polifenoli [7]. Czy te właściwości znajdują potwierdzenie w badaniach naukowych?
W badaniu z 2016 r. [8] wykazano, że ssanie tabletek z zieloną herbatą redukuje stężenie lotnych związków siarki w wydychanym powietrzu. Nie jest to jednak produkt powszechnie dostępny. Może coś bardziej praktycznego? W badaniu z 2008 r. [9] zielona herbata okazała się skuteczna w porównaniu z miętówkami, gumą do żucia i olejem z nasion pietruszki, z tym że wyniki nie osiągnęły istotności statystycznej (Wykres 2). Nie przetestowano tutaj jednak herbaty w postaci naparu do picia czy płukania jamy ustnej, tylko w postaci proszku do nakładania na język [9].
Herbaciany napar wykorzystano w badaniu z 2012 r. [10] i wykazano, że zielona herbata jako płyn do płukania jamy ustnej odświeża oddech równie skutecznie, co woda. Po upływie minuty w obu przypadkach efekty były praktycznie takie same [10].
No dobrze, wiemy już, że zielona herbata nie pomaga na halitozę doraźnie. A czy przyniosłaby efekty stosowana konsekwentnie przez dłuższy czas? W 2013 r. opublikowano badanie randomizowane, podwójnie zaślepione i kontrolowane placebo, w którym uczestnicy przez miesiąc, 2 razy dziennie płukali jamę ustną albo płynem na bazie zielonej herbaty, albo płynem placebo o zbliżonym wyglądzie i smaku [11]. Jakie były wyniki? Wśród uczestników w grupie eksperymentalnej stężenie brzydko pachnących związków w wydychanym powietrzu zmniejszyło się o niemal 40% [11]. Dla porównania w grupie placebo odnotowano spadek jedynie o 10% [11].
Słowem podsumowania warto przytoczyć wnioski z przeglądu systematycznego z 2018 r. [1] Stwierdzono tutaj, że zielona herbata stosowana w roli płynu do płukania jamy ustnej rzeczywiście może niwelować nieświeży oddech [1]. Autorzy zaznaczają jednak, że według nich dostępne na chwilę obecną dowody są zbyt słabe, by dentyści mogli zalecać takie płukanki jako jedyną metodę leczenia [1]. Istnieje potrzeba przeprowadzenia w tym zakresie większej liczby randomizowanych badań klinicznych [1]. W międzyczasie zieloną herbatę z powodzeniem można stosować w połączeniu z innymi metodami zwalczania halitozy, np. z czyszczeniem języka w celu uzyskania lepszych efektów klinicznych [1].
Źródło: nutritionfacts.org
[1] Tahani B, Sabzian R. Effect of Camellia sinensis plant on decreasing the level of halitosis: A systematic review. Dent Res J (Isfahan). 2018;15(6):379-384.[2] Munch R, Barringer SA. Deodorization of garlic breath volatiles by food and food components. J Food Sci. 2014;79(4):C526-533.
[3] Gartenmann SJ, Steppacher SL, von Weydlich Y, Heumann C, Attin T, Schmidlin PR. The effect of green tea on plaque and gingival inflammation: a systematic review. J Herb Med. 2020;21:100337.
[4] Yi M, Wu X, Zhuang W, et al. Tea consumption and health outcomes: umbrella review of meta-analyses of observational studies in humans. Mol Nutr Food Res. 2019;63(16):e1900389.
[5] Thomas A, Thakur SR, Shetty SB. Anti-microbial efficacy of green tea and chlorhexidine mouth rinses against Streptococcus mutans, Lactobacilli spp. and Candida albicans in children with severe early childhood caries: A randomized clinical study. J Indian Soc Pedod Prev Dent. 2016;34(1):65-70.
[6] Vilela MM, Salvador SL, Teixeira IGL, Del Arco MCG, De Rossi A. Efficacy of green tea and its extract, epigallocatechin-3-gallate, in the reduction of cariogenic microbiota in children: a randomized clinical trial. Arch Oral Biol. 2020;114:104727.
[7] Yasuda H, Arakawa T. Deodorizing mechanism of (–)-epigallocatechin gallate against methyl mercaptan. Biosci Biotechnol Biochem. 1995;59(7):1232-1236.
[8] Porciani PF, Grandini S. Effect of green tea-added tablets on volatile sulfur-containing compounds in the oral cavity. J Clin Dent. 2016;27(4):110-113.
[9] Lodhia P, Yaegaki K, Khakbaznejad A, et al. Effect of green tea on volatile sulfur compounds in mouth air. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2008;54(1):89-94.
[10] Farina VH, Lima AP de, Balducci I, Brandão AAH. Effects of the medicinal plants Curcuma zedoaria and Camellia sinensis on halitosis control. Braz Oral Res. 2012;26(6):523-529.
[11] Rassameemasmaung S, Phusudsawang P, Sangalungkarn V. Effect of green tea mouthwash on oral malodor. ISRN Prev Med. 2013;2013:975148.