Wirus enzootycznej białaczki bydła jako przyczyna raka piersi
Wstęp: Wirus enzootycznej białaczki bydła może leżeć u podłoża aż 37% przypadków raka piersi. W tej serii dwóch artykułów sprawdzimy, co na temat tego zjawiska mówią badania naukowe. Zapraszamy do lektury.
Wszystkie artykuły z tej serii:
- Wirus enzootycznej białaczki bydła jako przyczyna raka piersi
- Rak piersi a wirus enzootycznej białaczki bydła w mięsie i nabiale
W skali światowej zapadalność na raka piersi nieustannie wzrasta [1]. W USA przed końcem XX w. wzrosła aż o 40% [2]. Na chwilę obecną przeważa podejście oparte na wczesnym rozpoznaniu i leczeniu choroby [3]. Nie da się zaprzeczyć, że są to czynniki istotne, ale może na więcej uwagi zasługuje profilaktyka pierwotna [3]? Innymi słowy, czy nie lepiej byłoby unikać ekspozycji na czynniki ryzyka raka piersi, tak aby do rozwoju choroby w ogóle nie dopuścić [3]?
„Szacuje się, że 20% przypadków nowotworów ogółem ma swoje źródło w chorobach zakaźnych” [4]. Wirusy mogą zapoczątkowywać proces rozwoju raka poprzez aktywację genów odpowiedzialnych za powstawanie nowotworów lub dezaktywację genów odpowiedzialnych za ich hamowanie [1]. Do rozwoju guzów przyczyniać się mogą również, wywołując przewlekły stan zapalny [1]. Na chwilę obecną wirusy onkogenne uważane są za jedną z najbardziej prawdopodobnych bezpośrednich przyczyn rozwoju raka piersi u ludzi [5]. Jak doszliśmy do takich wniosków?
Wszystko zaczęło się około 40 lat temu, kiedy to Gertrude C. Buehring, profesor wirusologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley dowiedziała się, w jaki sposób odkryto wirusa wywołującego raka piersi u myszy [6]. Młode ze szczepu o niskiej zapadalności na raka piersi karmiła mysia matka ze szczepu o wysokiej zapadalności [6]. Jak się okazało, mysie dzieci „przejęły” zachorowalność na raka piersi od swojej matki zastępczej, co oznacza, że choroba nie miała podłoża genetycznego [6]. „Zdałam sobie wtedy sprawę, że dla ludzi takimi matkami zastępczymi są krowy” [6], wspomina Buehring.
Na przełomie lat 60. i 70. XX w. wirus enzootycznej białaczki bydła (BLV) uznany został za czynnik rakotwórczy u krów [7]. W USA zakażeniu ulegało wówczas mniej więcej 10% krów mlecznych, odsetek ten wynosi ponad 40% [7]. Z początku zakażonych było ⅔ stad [7], potem, jak wynikało z testów na obecność wirusa w mleku, mniej więcej 80% [8]. Na większych fermach przemysłowych wirus dotykał 100% stad [8]. Obecnie w USA skażonych jest ponad 90% stad i kontynuowany jest historyczny trend nieustannej proliferacji wirusa BLV wśród krów mlecznych [7].
Od dawna wiemy, że w krajach, w których spożywa się najwięcej mleka odnotowuje się również najwięcej przypadków raka piersi [9]. Jednak związek między spożyciem nabiału i zapadalnością na raka piersi to problem nie tylko na poziomie krajowym [3]. Pojedyncze kobiety, które, w związku z nietolerancją laktozy, spożywają mniej nabiału obniżają przy okazji swoje ryzyko zachorowania na raka piersi [10]. No dobrze, ale przecież to wcale nie musi być kwestia wirusa; mleko zawiera wiele potencjalnie szkodliwych składników, takich jak tłuszcze nasycone, czy sprzyjające rozwojowi nowotworów hormony wzrostu, np. IGF-1 [10].
Wirus enzootycznej białaczki bydła obecny jest w wołowinie i nabiale [11]. W testach na obecność BLV wynik dodatni uzyskano w mniej więcej połowie próbek mleka i mięsa [12]. Na fermach mleczarskich próbkę wirusa pobrać można nawet z powietrza, a także z różnego rodzaju powierzchni i z samego mleka [13]. W większości przypadków mleko dostępne w sklepach jest pasteryzowane [13]. Tego samego nie można jednak powiedzieć o wielu produktach nabiałowych, np. surowych serach dojrzewających [13]. Poza tym komu nie zdarzyło się kiedyś choć raz zjeść niedosmażonego burgera [14]?
Mamy dowody na to, że ludzie są na wirusa BLV narażeni [15]. Mamy dowody na to, że ludzie rzeczywiście się tym wirusem zarażają [16]. Jednak dopiero w 2015 r. odkryliśmy, że zakażenie wirusem może być związane z rozwojem raka piersi [14]. Gdy na obecność BLV przebadano próbki tkanek piersi, okazało się, że najwięcej wyników dodatnich uzyskano w przypadku tkanek zajętych nowotworem [14]. Obecnie uważa się, że aż 37% przypadków choroby może być wynikiem ekspozycji na wirusa enzootycznej białaczki bydła [14]. No dobrze, teraz znamy już cały kontekst. Jakie są najnowsze informacje? Odpowiedź na to pytanie poznamy w następnym artykule.
Źródło: nutritionfacts.org
[1] Martinez Cuesta L, Lendez PA, Nieto Farias MV, Dolcini GL, Ceriani MC. Can Bovine Leukemia Virus Be Related to Human Breast Cancer? A Review of the Evidence. J Mammary Gland Biol Neoplasia. 2018;23(3):101-7.[2] Gannon OM, Antonsson A, Bennett IC, Saunders NA. Viral infections and breast cancer – A current perspective. Cancer Lett. 2018;420:182-9.
[3] Buehring GC, Sans HM. Breast Cancer Gone Viral? Review of Possible Role of Bovine Leukemia Virus in Breast Cancer, and Related Opportunities for Cancer Prevention. Int J Environ Res Public Health. 2019;17(1):209.
[4] Labyed M, Hassou N, Bennani B, Ennaji MM. Chapter 23 Viral etiology involved in the emergence of the breast cancer. Emerging and reemerging viral pathogens. Academic Press. 2020:507-37.
[5] Lawson JS, Salmons B, Glenn WK. Oncogenic Viruses and Breast Cancer: Mouse Mammary Tumor Virus (MMTV), Bovine Leukemia Virus (BLV), Human Papilloma Virus (HPV), and Epstein-Barr Virus (EBV). Front Oncol. 2018;8:1.
[6] Sinha G. Bovine Leukemia Virus Possibly Linked to Breast Cancer. J Natl Cancer Inst. 2016;108(2):djw020.
[7] LaDronka RM, Ainsworth S, Wilkins MJ, Norby B, Byrem TM, Bartlett PC. Prevalence of Bovine Leukemia Virus Antibodies in US Dairy Cattle. Vet Med Int. 2018;2018:5831278.
[8] USDA. Bovine leukosis virus (BLV) on U.S. Dairy Operations, 2007. APHIS.USDA.gov. October 2008.
[9] Baltzell KA, Shen HM, Krishnamurthy S, Sison JD, Nuovo GJ, Buehring GC. Bovine leukemia virus linked to breast cancer but not coinfection with human papillomavirus: Case-control study of women in Texas. Cancer. 2018;124(7):1342-9.
[10] Ji J, Sundquist J, Sundquist K. Lactose intolerance and risk of lung, breast and ovarian cancers: aetiological clues from a population-based study in Sweden. Br J Cancer. 2015;112(1):149-52.
[11] Buehring GC, DeLaney A, Shen H, et al. Bovine leukemia virus discovered in human blood. BMC Infect Dis. 2019;19(1):297.
[12] Olaya-Galán NN, Corredor-Figueroa AP, Guzmán-Garzón TC, et al. Bovine leukaemia virus DNA in fresh milk and raw beef for human consumption. Epidemiol Infect. 2017;145(15):3125-30.
[13] Stobnicka-Kupiec A, Gołofit-Szymczak M, Górny RL, Cyprowski M. Prevalence of Bovine Leukemia Virus (BLV) and Bovine Adenovirus (BAdV) genomes among air and surface samples in dairy production. J Occup Environ Hyg. 2020;17(6):312-23.
[14] Buehring GC, Shen HM, Jensen HM, Jin DL, Hudes M, Block G. Exposure to Bovine Leukemia Virus Is Associated with Breast Cancer: A Case-Control Study. PLoS One. 2015;10(9):e0134304.
[15] Buehring GC, Philpott SM, Choi KY. Humans have antibodies reactive with Bovine leukemia virus. AIDS Res Hum Retroviruses. 2003;19(12):1105-13.
[16] Buehring GC, Shen HM, Jensen HM, Choi KY, Sun D, Nuovo G. Bovine leukemia virus DNA in human breast tissue. Emerg Infect Dis. 2014;20(5):772-82.