Wypełniacze, peelingi chemiczne i laserowy skin resurfacing – skuteczność, bezpieczeństwo i skutki uboczne zabiegów kosmetycznych
Wszystkie artykuły z tej serii:
- Botoks i lifting – skuteczność, bezpieczeństwo i skutki uboczne zabiegów kosmetycznych
- Wypełniacze, peelingi chemiczne i laserowy skin resurfacing – skuteczność, bezpieczeństwo i skutki uboczne zabiegów kosmetycznych
W USA spośród najpopularniejszych zabiegów kosmetycznych na trzecim miejscu znajdują się: peelingi chemiczne i laserowy resurfacing skóry [1]. Każdego roku przeprowadza się je niemal 2 miliony razy, a ich celem jest „kontrolowane uszkodzenie skóry twarzy” [2]. Następujące potem procesy regeneracji, naprawy i odbudowy mogą przekładać się na poprawę jędrności skóry [3], ale na redukcję zmarszczek już niekoniecznie [4]. W wyniku tego typu zabiegów na twarzy rozwija się stan zapalny, który powoduje obrzęk [5]. Opuchlizna może sprawić, że zmarszczki staną się tymczasowo mniej widoczne, ale w ostatecznym rozrachunku potencjalnych szkód jest więcej niż pożytku [5]. Wśród krótkoterminowych skutków ubocznych wymienić można siniaki, opuchliznę, świąd, łuszczenie, zaczerwienienie, infekcje, trądzik i prosaki (małe, białe grudki) [6]. Długoterminowe skutki uboczne obejmują utrzymujące się zaczerwienienie oraz zmiany pigmentacyjne i blizny [3].
Drugim najpopularniejszym zabiegiem kosmetycznym, tuż po botoksie, jest wstrzykiwanie wypełniaczy tkanek miękkich, które w samych Stanach Zjednoczonych wykonuje się około 3 miliony razy rocznie [1]. Zgodnie z wynikami badań subiektywna satysfakcja samych pacjentów jest często wysoka [3]. Brakuje jednak danych w zakresie skuteczności długoterminowej, ponieważ pacjenci z reguły na tym zabiegu nie poprzestają [3]. Działania niepożądane występują w mniej więcej 1 na 40 przypadków, a najpowszechniejsze to siniaki [7], zmiana kolorytu, czy nieestetyczne podskórne grudki [8]. Te ostatnie są zresztą najczęściej zgłaszanym skutkiem ubocznym do FDA [9]. Na drugim miejscu plasują się natomiast infekcje [9]. Aby im zapobiec, przez co najmniej 4 godziny po zabiegu nie należy dotykać miejsc iniekcji (dotyczy to również nakładania makijażu) [10]. Chodzi o to, żeby chronić ślady po igle przed bakteriami [10].
Spośród wszystkich możliwych powikłań zabiegu wypełniania zmarszczek najbardziej przerażająca jest trwała utrata wzroku [11]. Dochodzi do niej w wyniku przypadkowego wstrzyknięcia wypełniacza w tętnicę [11]. Taki błąd nie tylko może skutkować martwicą skóry, ale co gorsza, może również prowadzić do powstania zatoru tętnicy ocznej i odcięcia dopływu krwi do siatkówki [11]. Zdarza się to na szczęście niezwykle rzadko. Utratą wzroku kończy się mniej więcej 1 na 1000 zabiegów korekty nosa [7]. Ponadto w niemal wszystkich odnotowanych przypadkach problem dotyczył tylko jednego oka [12].
Istnieją pewne sposoby, by ryzyko utraty wzroku obniżyć [10]. Najbardziej niebezpieczne wydają się zabiegi z wykorzystaniem tłuszczu autologicznego [10]. W roli wypełniacza pacjentowi wstrzykuje się tutaj jego własną tkankę tłuszczową, a problematyczna jest stosunkowo duża igła i objętość wprowadzanej substancji [10]. Jednak z nieodwracalną utratą wzroku powiązano również inne wypełniacze, w tym osocze bogatopłytkowe [13]. W ramach działań zapobiegawczych lekarzy szkoli się, by wstrzyknięcia poprzedzali testową aspiracją [11]. Jeśli po odciągnięciu tłoku w strzykawce pojawia się krew, jest to sygnał, że igła znajduje się w tętnicy [11]. Poczucie bezpieczeństwa, jakie daje ta strategia, jest niestety złudne [11]. Pozycja igły może się bowiem zmienić w wyniku najmniejszego nawet ruchu [11].
Najbardziej newralgicznym miejscem na twarzy są okolice gładzizny [11] ‒ powyżej nosa, pomiędzy brwiami [12]. Nie istnieje niestety coś takiego jak obszar całkowicie bezpieczny, ponieważ tętnice w obrębie twarzy tworzą gęstą sieć połączeń [11]. Chociaż mówi się, że ostrzykiwanie twarzy wypełniaczami może skutkować utratą wzroku niezależnie od dokładnej lokalizacji wkłucia [14], zabieg powiększania ust, jak do tej pory, nie spowodował takich powikłań w ani jednym przypadku [11].
Podobnie jak ma to miejsce z botoksem, duży odsetek zabiegów ostrzykiwania wypełniaczami wykonywany jest obecnie przez osoby bez kwalifikacji medycznych, w ośrodkach oferujących usługi typu „medyczne spa” [15]. Istnieją więc powody do obaw w kwestii potencjalnego stosowania wypełniaczy nielegalnych (niezatwierdzonych przez FDA) [10]. Udokumentowane jak dotąd przypadki mogą szokować. Pacjentów ostrzykuje się, czym tylko się da, od kleju kauczukowego, po środki do uszczelniania opon, czego skutkiem jest oszpecenie, a czasem nawet i śmierć [10].
Źródło: nutritionfacts.org
[1] American Society of Plastic Surgeons. Plastic Surgery Statistics Report 2020. ASPS National Clearinghouse of Plastic Surgery Procedural Statistics. 2021.[2] Shah AR, Kennedy PM. The aging face. Med Clin North Am. 2018;102(6):1041-1054.
[3] Ganceviciene R, Liakou AI, Theodoridis A, Makrantonaki E, Zouboulis CC. Skin anti-aging strategies. Dermatoendocrinol. 2012;4(3):308-319.
[4] Manríquez JJ, Cataldo K, Vera-Kellet C, Harz-Fresno I. Wrinkles. BMJ Clin Evid. 2014;2014:1711.
[5] Neill US. Skin care in the aging female: myths and truths. J Clin Invest. 2012;122(2):473-477.
[6] Vanaman M, Fabi SG, Carruthers J. Complications in the cosmetic dermatology patient: a review and our experience(Part 2). Dermatol Surg. 2016;42(1):12-20.
[7] DeVictor S, Ong AA, Sherris DA. Complications secondary to nonsurgical rhinoplasty: a systematic review and meta-analysis. Otolaryngol Head Neck Surg. 2021;165(5):611-616.
[8] Vanaman M, Fabi SG, Carruthers J. Complications in the cosmetic dermatology patient: a review and our experience(Part 1). Dermatol Surg. 2016;42(1):1-11.
[9] Ortiz AE, Ahluwalia J, Song SS, Avram MM. Analysis of u. S. Food and drug administration data on soft-tissue filler complications. Dermatol Surg. 2020;46(7):958-961.
[10] Woodward J, Khan T, Martin J. Facial filler complications. Facial Plast Surg Clin North Am. 2015;23(4):447-458.
[11] Tran AQ, Staropoli P, Rong AJ, Lee WW. Filler-associated vision loss. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019;27(4):557-564.
[12] Kapoor KM, Kapoor P, Heydenrych I, Bertossi D. Vision loss associated with hyaluronic acid fillers: a systematic review of literature. Aesthetic Plast Surg. 2020;44(3):929-944.
[13] Kalyam K, Kavoussi SC, Ehrlich M, et al. Irreversible blindness following periocular autologous platelet-rich plasma skin rejuvenation treatment. Ophthalmic Plast Reconstr Surg. 2017;33(3S Suppl 1):S12-S16.
[14] Thanasarnaksorn W, Cotofana S, Rudolph C, Kraisak P, Chanasumon N, Suwanchinda A. Severe vision loss caused by cosmetic filler augmentation: Case series with review of cause and therapy. J Cosmet Dermatol. 2018;17(5):712-718.
[15] Rayess HM, Svider PF, Hanba C, et al. A cross-sectional analysis of adverse events and litigation for injectable fillers. JAMA Facial Plast Surg. 2018;20(3):207-214.