Pielęgnacja anti-aging: najistotniejszy składnik kremów przeciwstarzeniowych

Wszystkie artykuły z tej serii:

  1. Pielęgnacja anti-aging: najistotniejszy składnik kremów przeciwstarzeniowych
  2. Czy retinoidy redukują oznaki starzenia się skóry?
  3. Potencjał niacynamidu w redukowaniu oznak starzenia się skóry
  4. Czy witamina C pomaga w redukcji oznak starzenia się skóry?

Branża anti-aging warta jest obecnie miliardy dolarów [1]. Jaka jest prawda na temat dostępnych bez recepty produktów przeciwstarzeniowych [1]? W 2012 r. artykuł w tym zakresie opublikował zespół dermatologów [2]. „Wybór droższej opcji wywołuje w nas pewien efekt psychologiczny, ale nie dajmy się zwieść pięknym opakowaniom i wysokim cenom” [2]. Wielu producentów wprowadza konsumentów w błąd, obiecując im spektakularne, z reguły wyolbrzymione efekty [3], które rzadko kiedy są poparte jakimikolwiek dowodami naukowymi [1]. W 2011 r. niezależny instytut zajmujący się testowaniem tego typu produktów uznał skuteczność kremów odmładzających za wątpliwą [3]. Wykazano bowiem, że wykrycie korzystnych efektów wymaga zastosowania czułych urządzeń pomiarowych [3]. Zmiany nie są więc zauważalne klinicznie, czy widoczne gołym okiem [3]. Badacze sugerują, że równie dobrze mogą działać zwykłe kremy nawilżające [3].

W badaniach przekrojowych przeprowadzonych w Chinach i w Wielkiej Brytanii wykazano, że kobiety, które regularnie aplikują na skórę twarzy kremy nawilżające, oceniane są na mniej więcej 2 lata młodsze niż ich rówieśniczki, które tego typu preparatów nie stosują [4], [5]. Mimo to, wyniki te nie zostały potwierdzone w późniejszym, zakrojonym na szerszą skalę badaniu przeprowadzonym w Holandii [5]. Nie mówiąc już o tym, że w badaniach przekrojowych dane zbierane są tylko w określonym czasie. Niemożliwe jest więc ustanowienie związku przyczynowo-skutkowego [5]. Ogólnie rzecz biorąc, liczba prac nad kremami nawilżającymi jest ograniczona [1]. Jak do tej pory udało się ustalić, że ten rodzaj preparatów może wpływać korzystnie na wygląd skóry suchej, poprawiając jej koloryt oraz redukując łuszczenie i szorstkość [1]. Jeśli chodzi o działanie przeciwstarzeniowe, kremy nawilżające mogą zmniejszać widoczność zmarszczek o 15-20% (tzw. najstarsza sztuczka przemysłu kosmetycznego) [2]. Nie wpływają jednak w żaden sposób na pierwotną przyczynę problemu [2].

Większość kosmetyków do skóry twarzy, czy to podkład, krem na noc, czy serum przeciwzmarszczkowe, to w gruncie rzeczy jedna i ta sama formuła: preparat nawilżający, do którego, główne w celu zwiększenia atrakcyjności rynkowej, dodaje się tzw. składniki aktywne [6]. Które z tych składników wykazują rzeczywiście działanie przeciwstarzeniowe? Mała wskazówka: nawet do 90% widocznych na twarzy oznak starzenia jest wynikiem ekspozycji na słońce [7]. Z punktu widzenia profilaktyki starzenia się skóry najbardziej polecanym biologicznie aktywnym składnikiem kosmetyków do twarzy są filtry przeciwsłoneczne [6].

Dla zachowania młodzieńczej skóry najistotniejsze jest codzienne stosowanie kremów z filtrem i ogólna ochrona przeciwsłoneczna, w tym noszenie odpowiedniego nakrycia głowy [2]. Grupą szczególnie narażoną na szkodliwe skutki ekspozycji na słońce są osoby o jasnej karnacji [2]. W profilaktyce raka skóry Amerykańska Akademia Dermatologii zaleca stosowanie filtrów z SPF w wysokości co najmniej 30 [8]. W profilaktyce starzenia się skóry wystarczy natomiast SPF 15 [9]. Skąd ta pewność? Do takich wniosków doprowadziło naukowców badanie z 2013 r. [10]

Dziewięćset osób dorosłych zostało losowo podzielonych na dwie grupy. Uczestnicy w pierwszej grupie mieli stosować kremy z filtrem codziennie, w drugiej ‒ wedle uznania, z taką samą systematycznością jak przed rozpoczęciem eksperymentu (krem placebo byłby równoznaczny z pozbawieniem badanych jakiejkolwiek ochrony, w związku z czym ta opcja została odrzucona jako nieetyczna) [10]. Koniec końców, odsetek uczestników, którzy nakładali krem z filtrem co najmniej 3-4 razy w tygodniu wyniósł 77% w pierwszej grupie i 33% w drugiej [10]. A jak to się miało do różnic w stanie skóry? Wśród uczestników w pierwszej grupie odnotowano znacznie mniej oznak starzenia ‒ w ciągu tych 4-5 lat trwania badania widocznych zmian skórnych nie przybyło im wręcz w ogóle [10]. Naukowcy podsumowali badanie stwierdzeniem: codzienne stosowanie kremu z filtrem zapobiega starzeniu się skóry [10].

Filtry przeciwsłoneczne, z założenia mają chronić skórę przed dalszym starzeniem, a nie naprawiać już istniejące fotouszkodzenia [6]. Mimo tego wśród uczestników, którzy mieli stosować kremy codziennie, pod względem struktury skóry odnotowano pewną poprawę [10]. Do myślenia daje natomiast ochrona przeciwsłoneczna „wedle uznania”, w wydaniu grupy kontrolnej [9]. Na tym przykładzie widzimy, że osoby pozostawione same sobie, mają problemy z trafną oceną własnego narażenia na promieniowanie UV [9].

Podsumowując, codzienne stosowanie kremu z filtrem SPF 15 jest zalecane, nawet gdy na dworze jest pochmurno czy deszczowo [2]. Za „złoty standard” w przeciwstarzeniowej pielęgnacji skóry uważa się „codzienne stosowanie kremu z filtrem w ciągu dnia, a wieczorem ‒ retinoidów” [11].

Retinoidów? Szczegóły poznamy w następnym artykule.

Źródło: nutritionfacts.org

[1] Huang CK, Miller TA. The truth about over-the-counter topical anti-aging products: a comprehensive review. Aesthet Surg J. 2007;27(4):402-412.
[2] Neill US. Skin care in the aging female: myths and truths. J Clin Invest. 2012;122(2):473-477.
[3] Elsner P, Fluhr JW, Gehring W, et al. Anti-aging data and support claims–consensus statement. J Dtsch Dermatol Ges. 2011;9 Suppl 3:S1-32.
[4] Mayes AE, Murray PG, Gunn DA, et al. Environmental and lifestyle factors associated with perceived facial age in Chinese women. PLoS One. 2010;5(12):e15270.
[5] Gunn DA, Dick JL, van Heemst D, et al. Lifestyle and youthful looks. Br J Dermatol. 2015;172(5):1338-1345.
[6] Draelos ZD. Active agents in common skin care products. Plast Reconstr Surg. 2010;125(2):719-724.
[7] Ramos-e-Silva M, Celem LR, Ramos-e-Silva S, Fucci-da-Costa AP. Anti-aging cosmetics: facts and controversies. Clin Dermatol. 2013;31(6):750-758.
[8] Sunder S. Relevant topical skin care products for prevention and treatment of aging skin. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019;27(3):413-418.
[9] Bergstrom KG. News, views, and reviews. Carrots before sticks: appealing to vanity promotes sun protection. J Drugs Dermatol. 2013;12(8):952-953.
[10] Hughes MCB, Williams GM, Baker P, Green AC. Sunscreen and prevention of skin aging: a randomized trial. Ann Intern Med. 2013;158(11):781-790.
[11] Lupo MP, Cole AL. Cosmeceutical peptides. Dermatol Ther. 2007;20(5):343-349.